Emniyet Fotoselleri ve Özellikleri
Fotoseller uygulamaya yapısal olarak göre bir çok tipte endüstriyel uygulamalarda karşımıza çıkmaktadır. Genellikle güvenlik ve tespit amaçlı kullanılan bu sensörler; çatal tipi, karşılıklı veya reflektörlü tiplerde karşımıza çıkar. Uygulamacı da uygulamaya göre uygun tipteki sensörü seçerek kullanmalıdır.
Emniyet fotoselleri de karşılıklı ve reflektörlü tipte olmak üzere otomasyon sistemlerinde, özellikle de otomatik kapı sistemlerinde sıklıkla kullanılan sensörlerdir. Karşılıklı tipteki sensörler ile reflektörlü emniyet fotosellerinin bir birlerine göre avantajları ve dezavantajları vardır.
Karşılıklı tipteki emniyet fotoselleri alıcı ve verici ayrı ayrı iki elektronik devreden oluşan sensör tipidir. Besleme tiplerine göre de pilli emniyet fotoseli ve kablolu emniyet fotoseli olmak üzere iki tiptedir. Pilli emniyet fotoselleri uygulamacıya alıcının karşında olması gereken emniyet fotoseline ayrıca bir besleme hattı çekmesine gerek kalmadan montajı yapmasını sağlar. Bu sayede montajı yapacak olan uygulamacı kablo çekme ve kablonun gibi işçilikleri yapmayarak hızlıca montajı tamamlamasıyla uygulamacıya avantaj sağlamaktadır. Bu tip emniyet fotosellerinin dezavantajı da pil ile beslenmesinden dolayı pil tükenmeleri, algılama mesafelerinin 10 metrenin üzerinde olduğu uygulamalarda da kullanışsız olması sebebiyle uygulamacı ve kullanıcı tarafında çok fazla tercih edilmemektedir. Karşılıklı emniyet fotosellerinin kablolu olan tipinde montajı yapacak olan uygulamacının kablo çekimi haricinde bir dezavantajı bulunmamaktadır. Karşılıklı emniyet fotosellerinden kablolu tipteki emniyet fotoselleri algılama mesafeleri 10 metrenin üzerindedir. MEGORAS Teknoloji firmasının üretimi olan EFS 101 emniyet fotosellerinin maksimum 15 metre ve maksimum 30 metre algılamalı iki farklı tipte emniyet fotoseli vardır. Emniyet fotoselleri otomatik kapı, geçiş algılama gibi sistemlerde emniyet amaçlı kullanıldığından algılama hassasiyeti ve kararlı çalışması son derece önemlidir.
Algılamanın kritik önem taşıdığı soğuk oda kapı otomasyon sistemlerinde kapının sürekli açık kalmaması gerektiğinden sıkça açılıp kapanması gerekmektedir. Ayrıca ortamın zaman zaman – derecelere düşmesinden dolayı kullanılan elektronik devreler bu sıcaklıkta çalışmaya uygun olması gerekmektedir. Özellikle burada kullanılan emniyet fotosellerinin kolay bozulmaması soğuk havaya dayanıklı olması ve bu ortamların sıkça yıkandığı göz önünde bulundurulduğunda IP65 gibi sızdırmazlık koruma sınıfı testinden başarıyla geçmiş elektronik cihazların kullanılması gerekmektedir. EFS101 emniyet fotoselleri tasarım olarak incelendiğinde içinde kullanılan malzemeler mikrodenetleyicisinden kullanılan kapasiteye kadar bu şartlara uygun, kristalli olması sebebiyle de çalışmasında herhangi kararsız durum yaşanmamaktadır.
Harici ortamlarda kullanıldığında kızıl ötesi(infrared) ile haberleşen emniyet fotosellerinin güneş ışığının ışık dalga boyuna girmesinden dolayı filtrelenmesi gerekmekte, aksi halde günün belli saatlerinde çalışan emniyet fotoselleri bazı saatlerde yani güneş ışığının farklı açılarda gelmesinden dolayı kararsız çalışmasına sebep olmaktadır. Bu gibi sebeplerden dolayı amplifier ve filtrelemeler yapılmalıdır.
Karşılıklı çalışan emniyet fotosellerinden farklı olarak reflektörlü fotoseller de kullanım açısından alıcı-verici bir arada olan elektronik cihazın haricinde karşılığı olan sadece reflektörü takılarak montajı tamamlanmaktadır. Bu uygulamacıya oldukça zaman kazandırsa da fiyatı ve performansı göz önünde alındığında aslında o kadar da avantajlı olmadığını görebiliriz. Örnek olarak da havanın soğuması veya nemlenmesi veya çiğ oluşması gibi sebeplerde fotoselin karşılığı olan reflektörde buharlaşma veya kirlenmelerden dolayı emniyet fotosellerinde kararsız çalışma yaşanmakta ve belli bir süre çalışan sistem bir süre sonra bu sebepten dolayı arıza verebilir.
Genel olarak bahsetmek gerekirse emniyet fotoselleri hayatımızda “emniyet amaçlı” kullanılan fotosellerdir. Cihazlar algılama mesafeleri ve tipleri bakımından bir birinden farklı tipte ve modellerde bulunabilir. Uygulamaya göre uygun fotosel seçilerek daha sonra besleme tipi gibi daha detaylı ayrıştırmalar yapılabilir.